Getto w Warszawie to teren położony w środkowej części miasta, na pograniczu dwóch dzisiejszych dzielnic: Śródmieście i Wola. Związana z nim historia jest jedną z najbardziej ponurych, jakie dotknęły Warszawę oraz ludność Żydowskiego pochodzenia. Została upamiętniona przez specjalne tablice, które przypominają o tym „piekle na ziemi”.
Getto warszawskie
Getto istniało w stolicy w latach 1940-1943, obejmując swoimi murami dawną dzielnicę północną, dziś leżącą w obrębie Śródmieścia i Woli. Stanowiło obszar ściśle zamknięty, na którym stłoczono żydowskich mieszkańców miasta oraz przesiedleńców z najbliższej okolicy Warszawy.
Jego obszar zmieniał się w trakcie trzech lat, zwiększając i zmniejszając, w zależności od przebywającej lub spadającej liczby ludności. W końcowej fazie, z liczby około 460 tysięcy osób, pozostało jedynie 50 tysięcy osób.
Tablice-pomniki
Z inicjatywy Konserwatora Zabytków i Żydowskiego Instytutu Historycznego, powstały 22 tablice pamiątkowe tablice, ustawione w różnych punktach Warszawy. Wszystkie one mają za zadanie upamiętniać zmarłych Żydów, a jednocześnie przypominać o straszliwym miejscu, które już dawno zniknęło z powierzchni stolicy.
Każdy z pomników składa się z trzech elementów. Pierwszym z nich jest tablica odlana z brązu, która ilustruje rozmiary i kształt getta, wraz z przedwojenną siatką ulic. Na mapie zaznaczone jest także miejsce, w którym znajduje się dany punkt, przy którym właśnie stoi oglądający.
Druga część to tablica z pleksiglasu, która zawiera informacje (po polsku i po angielsku), dotyczące konkretnego punktu na mapie. Mówi ona o tym, co znajdowało się w tym miejscu podczas wojny i dlaczego było warte uhonorowania. Można znaleźć tutaj także zdjęcia z getta.
Ostatnia część pomnika to betonowa tablica z żeliwnym, kutym napisem „Mur Getta 1940 / Ghetto Wall 1943”. Pokazuje ona dokładną lokalizację murów w danej okolicy. Ze względu na to, iż dokładny kształt żydowskiej dzielnicy zmieniał się w trakcie jej istnienia, umieszczone daty mają charakter umowny.
Dwie przykładowe tablice
Pomniki ustawiono w tych miejscach, które miały znaczenie dla życia mieszkańców getta. Znajdują się między innymi przy ważnych dla nich budynkach, bramach albo kładkach, prowadzących nad aryjskimi ulicami.
Jedna z najważniejszych tablic znalazła przy ulicy gen. Władysława Andersa, na rogu z ulicą Świętojerską. Niegdyś w tym miejscu, przy ówczesnej ulicy Nalewki, znajdowała się brama prowadząca do getta – ta, przy której rozpoczęło się powstanie żydowskie w 1943 roku.
Kolejny ważny punkt to tablica na rogu Bielańskiej i Corazziego, upamiętniająca Wielką Synagogę na Tłomackiem i Główną Bibliotekę Judaistyczną. Ten fragment został wyłączony z terenu getta w 1942 roku.
Jeśli zaciekawiły was te pomniki, zachęcamy do zapoznania się z innymi tablicami podczas wędrówki po Warszawie, a także do czytania o historii samej stolicy na stronie Kurier Warszawski.
